Turist Rehberliği Yapmak ve Turist Rehberi Olarak Kazanç Elde Etmek

Devamlı bir işte çalışmak size zor geliyorsa veya oldukça popüler bir Turizm Bölgesinde yaşıyorsanız, Yabancı dilinizde yeterli bir seviyede ise Turist Rehberliği yaparak güzel oranlarda kazançlar elde edebilirsiniz.

Turist rehberliği dışarıdan bakıldığında çok eğlenceli bir meslek gibi görünüyor. Ama her meslekte olduğu gibi rehberliğin de zor yanları var. Düzensiz çalışma saatleri, mesleğin hak ettiği saygınlığı görmemesi, sürekli yollarda olmak ve yoğun iş temposu rehberlerin şikayet ettiği şeyler. Fakat bunlar dışında çok yer görmek, yeni insanlarla tanışmak ve kültürel açıdan gelişmek de mesleğin iyi yanları.

Profesyonel turist rehberleri, Türkiye’yi yerli ve yabancı turistlere en iyi şekilde tanıtacak ve onlara gezileri süresince yardımcı olacak, en doğru bilgileri verebilecek, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verdiği belgeye sahip kişilere deniyor. Profesyonel turist rehberi, tur sırasında tur operatörü veya seyahat acentası adına tek yetkili ve sorumlu kişi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre 14.451 rehber var. Tabii bunların hepsi aktif değil. Aktif olarak çalışan kadın ve erkek rehberlerin sayısı 8.552. Buna göre 5.656 aktif erkek rehber mesleğini icra ederken, kadınlarda bu sayı 2.896.

Turist Rehberliği ile daha güncel verilere ve bilgilere http://tureb.org.tr/tr sayfasından da erişebilirsiniz.

Benzer Yazılar

Evde Kalem Montajı Yaparak Gelir Elde Etmek ve Kalem Montajı İşi Veren Firmalar

Resmi Uzmanlaşma Yeni Yeni Başladı

Senede ortalama 150-200 iş günü tura çıkan rehberlerin resmiyet kazanmış uzmanlık alanları bulunmuyor.

Turist Rehberleri Birliği ve İstanbul Rehberler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerif Yenen, Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla bazı uzmanlaşma programları yaptıklarını belirtiyor: “Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla ortaklaşa yaptığımız ve sertifikasını vermeye başladığımız alanlar: İstanbul kültür rehberliği, kuş gözlem, Çanakkale, Gelibolu tarihi yarımadası, GAP bölgesi. Kısmen bölgesel, kısmen de konusal olarak bu çalışmalar devam ediyor. Rehberler kendi işlerinde adı konmasa da, resmiyet kazanmasa da bu ayrımı yaşıyorlar. Trekking, mavi yolculuk, fotoğraf, bisiklet turu, dağ tırmanışı yapan, arkeoloji üzerine uzmanlaşmış rehberler var.”

Kıdemliye de Yeni Başlayana da Aynı Ücret

Taban ücret rehberlerin almaları gereken günlük asgari ücrete deniyor. Bu ücret Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından her yıl 2 kere düzenleniyor. Rehberlerin de bu taban ücretin altında tur almaması gerekiyor. Bakanlık bunu yayımlamadan önce meslek kuruluşuna ve seyahat acenteleri birliğine soruyor ve ücreti güncelliyor. Bu ücretler değişik kategorilerde. Profesyonel turist rehberlerinin Bakanlık tarafından 2010 yılı ikinci altı ayı için tespit edilen günlük rehber taban ücretleri şöyle:

• Günlük Tur : 338 TL
• Transfer      : 170 TL
• Gece Turu   : 170 TL
• Paket Tur    : 408 TL
• Aylık Ücret : 3380 TL

Neyse ki Çeşitli Ek Gelirler de Var

Rehberlerin tabii ek gelirleri de oluyor. Garanti olmamakla birlikte misafirler turun sonunda memnuniyetlerine ve kültürlerine bağlı olarak rehbere hediye alabiliyor ya da hediyenin parasını (zarf) vererek seçimi rehbere bırakabiliyorlar. Bunun bir ek gelir olduğunu belirten Yenen, kimi kültürlerde böyle bir şey olmadığı için güzel sözler söylendiğini, kimilerinin de hayatında her şeyi parayla yaptığını söylüyor: “Bir diğer gelir, turu aldığınız seyahat acentası, tur esnasında müşterilere bazı turlar sunar. Ekstra turlar yani. Bunları acenta adına rehber müşteriye sunar. Müşteri bunu satın alırsa bazı acentalar -hepsi yapmak zorunda değil- bunun bir bölümünü prim olarak rehbere verir. Bir diğer konu, programda bazı alışveriş yapılacak yerler olur. Bunları seyahat acentası belirler. Bu turistlerin alışveriş etme olanağını sağlamak için yapılmış bir şeydir. Bu mağazalar acentalara komisyon verir. Bu kominyonun bir bölümü de rehbere verilir. Çünkü rehberin buradaki rolü belirlidir. Rehberin duruşuyla iyi satış olabilir veya olmayabilir.” (Not: Yenen bu kelimeyi kullanmıyor ama bu komisyon piyasada ‘hanut’ olarak bilinir ve ‘hassas’ bir konudur!)

Taban ücretler yılda 2 kez belirlenmesine rağmen bunu ödemeyen seyahat acentası çok, diyen Yenen, taban ücreti ödeyen acentaların azınlıkta olduğunu söylüyor: “Bu ücretler size çok, ek gelirleriniz de var, biz vermiyoruz, eğer çalışmazsanız başka birini buluruz, diyorlar. Rehber sayısı fazla olduğu için biz o turu almadığımızda alacak başka rehber çıkıyor ve bu nedenle birçok rehber bu düşük ücret teklifine razı oluyor. Taban ücret herkese eşit veriliyor ve o bile alınamıyor. Kıdeme göre bir ödeme de yok. Kurulan kişisel ilişkilerle belli konularda uzmanlaşmış rehberler bu taban ücretin daha fazlasını talep edebiliyorlar ve gene arz talep dengesine bağlı olarak bu talep edilen yüksek ücretleri alabiliyorlar. Ama bunlar azınlıkta.”

Rehber Olmak İçin Ne Yapılmalı

Rehber olmak için birkaç yol var. İlk yol, aynı zamanda en eski ve yaygın olanı: Kültür ve Turizm Bakanlığı ihtiyaç olduğunu hissettiği zamanlarda rehberlik kursları açıyor. Bu kurslara katılmak için TC vatandaşı, sınav tarihinde 18 yaşını doldurmuş, en az 2 yıllık yüksekokul mezunu olmak, sınava gireceği dil veya dilleri iyi derecede bilmek ve sabıkası olmamak gerekiyor. Adaylar bundan sonra genel kültür, mülakat yabancı dil bilgisi gibi seri sınavlara katılmak zorundalar. Bu sınavlarda başarılı olanlar yine Bakanlık tarafından açılan 560 ders saatlik rehberlik kurslarına katılıyorlar. Kursun sonunda 36 günlük uzman rehberlerin eşliğinde bir Türkiye gezisi yapılıyor. Gezi sonunda bitirme sınavında başarılı olanlar profesyonel turist rehberi oluyor ve Bakanlık’tan ‘kokart’ denilen profesyonel turist rehberi kimlik kartlarını alıyorlar.

İkinci yol: Üniversitelerin meslek yüksek okullarında ve 4 yıllık fakültelerde rehberlik bölümleri var. Bu bölümleri bitirip, yabancı dil sınavında başarılı olup üniversite tarafından organize edilecek olan 36 günlük uygulama gezisini tamamlayanlar da ‘kokart’ sahibi olabiliyor.

2 Yıllık Bölümler Yetmeyebiliyor

Eskiden üniversitelerin 2 ve 4 yıllık rehberlik bölümleri yoktu diyen Yenen, genelde yabancı dil bilenlerin belli üniversitelerden mezun, altyapısı olan kişiler olduğunu söylüyor: “Mühendisler, öğretmenler, doktorlar aslında meslekleri olmasına rağmen rehberlik şeklini ve yaşam biçimini sevdikleri, kültürel altyapıları elverdiği ve yabancı dili iyi bildikleri için rehberlik yapıyorlardı. 2 yıllık okullarda rehberlik bölümü açıldı. Buraya giren arkadaşlar 2 yılda yabancı dil öğrenebileceklerini ve rehber olabileceklerini zannediyorlar. Ne yazık ki 2 yıllık eğitim rehber olabilmek için -önceden altyapınız yoksa- çok yeterli olamayabiliyor. 2 ya da 4 yıllık bölümleri bitirip yabancı dil sınavını veremeyen öğrenci sayısı çok. YÖK’le yapılan toplantılarda turizm fakülteleri kurulmasına karar verildi. Fakülteler de yabancı dil puanıyla öğrenci alacak. Şu an ikinci meslek olarak rehberliği seçenler çok fazla. En belirgin etken de işsizlik.”

Çalışma Şartları

Çalışma şartları hiç iyi değil, diyen Yenen sadece çalıştıkları günler için ücret aldıklarını, bunun da mesleki açıdan bir risk olduğunu söylüyor. Yani tur varsa para kazanılıyor yoksa kazanılmıyor. Sezonun nasıl geçeceğini kimse garantileyemiyor. Çoğu acentanın rehberleri sigortalamak istemediğini belirten Yenen: “Rehberlerin sigorta giriş çıkış işlemleri büyük bir bürokrası ve bunu yapmak istemiyorlar. Rehberlerin kendi başlarının çaresine bakmaları gerekiyor. Fakat meslek kuruluşuna üye olan rehberler Bağ-Kur primlerini yatırarak kendilerini sosyal güvence altına alabiliyorlar.”

Bir Rehber Gözünden…

MİSAFİRLERE OTOBÜSTE TEMSİLİ NİKAH KIYDIM

Yunus Emre Erbaş 1997 yılının mayıs ayından beri rehberlik yapıyor. Erbaş, mesleğe girişini şu şekilde anlatıyor: “Lise koridorlarından mezun olmaya gün sayarken, yakışıklılık ve kız tavlamada yarıştığım bir arkadaşımın ben rehberliğe başladım demesiyle ‘o yapar da ben yapamaz mıyım’ diye düşünmemle ortaya çıktı. İşin ciddiyetini henüz kavrayamadan deli cesaretiyle ben rehberim diyerek bütün turizm acentalarını aradım. Şansıma zamanın bir şirket beni görüşmeye çağırdı. Açıkçası beni görüşmeye değil tura çıkmak için bekleyen bir Singapurlu turist grubu için çağırdıklarını şirketin içine girdiğimde öğrendim. İlk işim olacağını söylediğimde ofiste sinir krizi geçirenler oldu. Fakat ben ‘bana güvenebilirsiniz’ diyerek ikinci bir krize daha neden oldum, fakat bu bile benim tura gönderilmemi engellemedi. Ertesi hafta tekrar aradılar ve ben yine tur yaptım. O mikrofonu aldığımda duyduğum heyecan bağımlılık yaptı. Hemen her turda komik olaylar yaşandığını belirten Erbaş: “Birbirine aşık olan misafirleri otobüste temsili nikahla evlendirdiğini hatta düğün dahi tertiplediğimi hatırlarım. Bir esnaf odasının tertiplediği turda görev almıştım. Grup, sen gözü açık birine benziyorsun söyle bakalım bizim gençler burada nerede çapkınlık yapabilir diye sorular sormuştu. Ayrıca tura gelen orta yaşlı bir çiftten kadın olanının gecenin saat ikisinde Yunus Bey bana yardım edin yanımdaki adam ırzıma geçmeye çalışıyor diye telefon açması ve bizim odamızın boşaltıp kendisine odamızı vermemiz ve bizim otobüste uyumamızı hiç unutmam.”

Rehber sakinliğini koruyabilmeli

Erbaş, turlarda zorlandıkları iki nokta olduğunu söylüyor. Birincisi gidilen yerdeki hava değişimine insanların adapte olması uzun zaman alabiliyor ve bu adaptasyon sürecini rehberler de yaşıyor. Her türlü istenmeyen durumda (hırsızlık, sağlık sorunları gibi) olay ne kadar ciddi boyutlarda olursa olsun, rehberin kesinlikle sakinliğini koruması gerekiyor. Erbaş, ne anlatırsak anlatalım bizlere potansiyel yalancı gözüyle bakan misafirler oluyor diyor: “Farklı kültürlerdeki insanlarla aynı anda muhatap olup, misafirlerle yerel kişiler arasında köprüyü kurabilmek de çok önemli. Mesela öğlen yemeğine gittiğimiz bir restoranın sahibi, kendilerine dokunulmasından kesinlikle hoşlanmayan bir grubun tamamına hoşgeldiniz öpücüğü kondurmak isteyebiliyor. İşte bu gibi noktalarda her şeyi önceden düşünüp gerekli tedbirleri almak çok ama çok önemli.”

Zeynep MENGİ / Hürriyet İK